Kategori: Makaleler

Jiletle Alınan Yere Ne Sürülür? Kültürlerarası Bir Antropolojik Perspektif Bir antropolog olarak, kültürlerin çeşitliliğini merak etmek ve farklı toplulukların yaşam biçimlerine dair daha derin bir anlayış geliştirmek her zaman büyüleyici olmuştur. Kültür, toplulukların kolektif hafızasında birikmiş değerlerin, ritüellerin, sembollerin ve pratiklerin bir toplamıdır. Bu değerlerin en küçük ayrıntılarında bile, bir toplumun kimliğini ve toplumsal yapısını yansıtan çok sayıda ipucu bulunmaktadır. Günlük yaşantımızdaki sıradan bir eylem, örneğin jiletle kıl almak, aslında hangi kültürel anlamları barındırabilir? Jiletle alınan yere ne sürülür? Bu basit ama derin anlamlar taşıyan soruyu, antropolojik bir bakış açısıyla ele alalım. Bakım Ritüelleri ve Kültürel Pratikler Birçok kültürde kişisel…

Merhaba  – Meraklı bir zihinle başladığım bu yazıda, seninle birlikte iki önemli kavrama eğileceğiz: Sosyalizm ve Komünizm. Bilimsel bir merakla ama herkesin anlayabileceği bir dille… Açalım mı? — Sosyalizm ve Komünizm: Kavramların Bilimsel Anlamı Sosyalizm Nedir? Sosyalizm; üretim araçlarının kamu ya da toplum tarafından ortaklaşa sahiplenilmesini, ekonomik eşitsizliklerin azaltılmasını, ve piyasa güçlerinin tamamen serbest bırakılmadığı bir ekonomik sistemi ifade eder. ([Vikipedi][1]) Tarihsel olarak, sanayi devrimiyle ortaya çıkan büyük eşitsizliklere bir yanıt olarak ortaya çıkmıştır. ([7esl.com][2]) Bilimsel araştırmalar da göstermiştir ki, sosyalist unsurları güçlü olan ekonomik sistemlerde yoksulluk ve gelir eşitsizliği daha düşük olabilir. Örneğin “The growth consequences of socialism” isimli çalışma, sosyalist eğilimli ekonomilerin…

Bir sabah, güne başlamak üzere yataktan kalkarken gözüm, çarşafın kenarlarından birinin kaymış olduğunu fark etti. İçimden “Yine mi?” dedim. Bir an için evdeki diğer şeylerle ilgili düşünüp daha fazla uğraşmak istemedim ama o kaymış çarşafın varlığı, bir an için içimde uyanan huzursuzluğu bastırmamı engelledi. Çarşafın kenarları, yatağımda ne kadar bir düzen olduğunu her seferinde sorgulamama neden oluyordu. O sabah, eşimle oturup bu mesele üzerine konuşmaya karar verdim. Fitted çarşaflar gerçekten lastikli mi? Bu düşünce, bir sabah sohbetine dönüşen sıradan bir meseleydi. Ancak aslında hepimiz, minik ama sinir bozucu detayların yaşantımıza nasıl yansıdığını fark ettikçe, çözüm arayışına girmeye başlıyoruz. İşte size…

Itki Kuramı Nedir? Tarihsel Arka Planı ve Günümüzdeki Yeri Psikolojiden sosyolojiye, felsefeden siyasete kadar birçok farklı disiplinde, insan davranışlarını anlamak adına farklı kuramlar geliştirilmiştir. Bu kuramlardan biri de, “itki kuramı” olarak bilinir. İtki kuramı, insan davranışlarının kökenlerini ve yönelimlerini açıklamak için kullanılan bir teorik yaklaşımdır. Bu yazıda, itki kuramının ne olduğunu, tarihsel arka planını ve günümüzdeki akademik tartışmalarını inceleyeceğiz. İtki Kuramı: Temel Tanım ve Kavramlar İtki kuramı, insanların davranışlarını yönlendiren temel güçlerin, içsel istekler ve dürtüler olduğuna inanan bir yaklaşımdır. İtki, bir kişinin gerçekleştirmek istediği ama henüz yerine getirmediği bir hedefe yönelik içsel bir istektir. Bu kuram, insanın davranışlarının yalnızca…

Adet Olmadan Lekelenme Neden Olur? Gizlenen Gerçekler ve Toplumsal Baskılar Adet Olmadan Lekelenme: Korkulacak Bir Durum Mu, Yoksa Normal Bir Vücut Tepkisi Mi? Adet olmadan lekelenme, kadınların sıklıkla karşılaştığı bir durumu temsil eder. Ancak bu durum, genellikle ciddiye alınmaz ya da daha da kötüsü, göz ardı edilir. Toplumda, kadınların bedeni üzerine şekillenen önyargılar ve tabular, adetle ilgili en küçük bir anormallik karşısında büyük bir korku ve endişe yaratır. “Adet olmadan lekelenme, kanser belirtisi midir?” ya da “Bu durumu yaşamamak için ne yapmalıyım?” gibi sorular, hemen her kadının kafasında yankı bulur. Ancak, bu konuda açık bir şekilde konuşmak ve tartışmak, hala…

Irazca Hangi Roman Karakteri? Ekonomi Perspektifinden Bir Analiz Ekonomi, kaynakların sınırlı olduğu ve bu kaynakların farklı ihtiyaçlar arasında nasıl paylaştırılacağını araştıran bir bilim dalıdır. Bu sınırlılık, bireylerin ve toplulukların kararlarını şekillendirirken, bu kararların sonuçları genellikle geniş çapta toplumsal refahı etkiler. Kaynakların verimli kullanımı ve seçimlerin sonuçları, insanların yaşamlarını ve toplumların gelişimini belirleyen temel faktörlerden biridir. Bir ekonomist olarak, her gün karşılaştığımız bu temalar, yalnızca gerçek dünyada değil, aynı zamanda edebi yapıtlar ve karakterler aracılığıyla da karşımıza çıkar. Yaşar Kemal’in ünlü eseri İnce Memed’deki Irazca karakteri, bu perspektiften oldukça dikkat çekici bir örnektir. Irazca, ekonomik seçimler, toplumsal yapılar ve bireysel refah…

Hangi Tarih, Hangi Kuşak? Geçmişten Günümüze Kuşaklar Arası Bağlantılar Giriş: Geçmişi Anlamaya ve Günümüzle Bağ Kurmaya Çalışan Bir Tarihçinin Bakış Açısı Bir tarihçi için geçmişi incelemek, sadece tarihsel olayları öğrenmek değil; o olayların, insanların hayatlarına nasıl etki ettiğini, toplumsal yapıyı nasıl şekillendirdiğini ve bu etkilerin bugünkü dünyamıza nasıl yansıdığını anlamaktır. Geçmişin önemli anlarına bakarken, yalnızca o dönemin sosyal, kültürel ve ekonomik koşullarını analiz etmek yeterli değildir. Aynı zamanda, o dönemdeki insanların yaşadığı kuşak deneyimlerini de göz önünde bulundurmalıyız. Çünkü her kuşak, kendine has özellikleri, değerleri ve ekonomik, kültürel bağlamları ile şekillenir. Hangi tarih hangi kuşak? sorusu, bu bağlamda tarihsel süreçlerin…

Laleli Hangi Metro? Bilimsel Merak ve Ulaşımın Keşfi Hey! Ulaşım sistemleri ve şehir içinde hareketlilik üzerine düşünmeyi seviyorsanız, gelin hep birlikte Laleli ile ilgili bir ulaşım analizine geçelim. İstanbul’un kalbinde yer alan Laleli, sadece tarihi ve kültürel yönüyle değil; metro/tramvay bağlantıları açısından da ilgi çekici. “Laleli hangi metro?” sorusunu bilimsel bir lensle ele alırken, veriler ve altyapı dinamikleri üzerinden de değerlendireceğiz. — Laleli’nin Ulaşım Ağındaki Yeri Laleli, İstanbul’un Fatih ilçesinde yer alan ve hem yerel halkın hem de turistlerin sıkça uğradığı bir bölge. ([Vikipedi][1]) Bu konumuyla birlikte kamu ulaşımı açısından önemli bir kavşak olarak karşımıza çıkıyor. Verilere göre Laleli bölgesine en…

Ekolojik Süreç Ne Demek? Tarihsel Arka Plan ve Günümüzdeki Akademik Tartışmalar Üzerinden Bir İnceleme Geçmişe Bakış: Ekolojinin Doğuşu ve “Süreç” Kavramının Evrimi Ekolojik süreç kavramına bakarken, doğayı yalnızca bir arka plan olarak değil, dinamik ve sürekli değişim halinde olan bir sistem olarak görmek gerekir. Bu noktadan hareketle, bir tarihçi olarak doğanın insanlık öncesi dönemlerinden bugüne dönüşümünü izlemek büyük önem taşıyor. 19. yüzyılın sonlarına doğru bilim dünyasında çevre ve organizmalar arasındaki ilişkilerin sistematik biçimde araştırılmasıyla birlikte, “ekosistem” ve ardından “ekolojik süreç” gibi kavramlar filizlenmeye başladı. 20. yüzyılda özellikle çevre biliminin yükselişi ile bu süreçlerin tanımlanması ve modellenmesi ön plana çıktı. Örneğin, bir ekosistemde…

Allah’ın Sevmediği Şeyler: Toplumsal Cinsiyet, Çeşitlilik ve Sosyal Adalet Perspektifinden Bir Bakış Günümüz dünyasında, her birimizin dini, kültürel ve toplumsal inançlarla şekillenen bir yaşam pratiği var. Ancak bu inançlar bazen çok farklı dinamiklerle çelişebiliyor. Bugün, Allah’ın sevmediği şeyler konusunu ele alırken, sadece geleneksel dinî perspektiflerden değil, aynı zamanda toplumsal cinsiyet, çeşitlilik ve sosyal adalet gibi günümüzün önemli meselelerinden bakarak derinlemesine bir inceleme yapacağız. Hadi, birlikte bu soruya farklı açılardan yaklaşalım ve toplumsal olarak nasıl etkilenebileceğimize dair düşünmeye davet edelim. Allah’ın Sevmediği Şeyler ve Toplumsal Cinsiyet Allah’ın sevmediği şeyler arasında adaletsizlik, kibir, inkâr, riyakarlık gibi kavramlar yer alır. Ancak, bu kavramları…